چطور یک خبر را شروع کنیم؟

لید (Lead) مضمون اصلی خبر را تشکیل می‏دهد. لید یا همان پاراگراف اول در خبر که نوشتن خبر با آن آغاز می‏شود، از اهمیت ویژه‏ای برخوردار است به طوری که عده‏ای از روزنامه‏نگاران حرفه‏ای جهان به آن قلاب (Hook) می‏گویند، قلابی که ماهی (مخاطب) را باید با آن به دام انداخت. پس بنابراین، پیدا کردن زاویه خبر (Angle) را نباید سرسری و یا دست کم گرفت.

شما باید همیشه آن دسته از عناصر خبری را که پاسخ‏هایشان را به دست آورده‏اید در نظر بگیرید و دقیقا" بررسی کنید که کدام یک از این عناصر و یا چند مورد از این عناصر می‏توانند در لید خبر شما جای بگیرند. البته به یاد داشته باشید که هر چند لید شما کوتاه‏تر باشد، بهتر است.

پیشنهاد من برای شروع هر خبری استفاده از عنصر What است. یعنی ابتدا به طرزی ساده بگویید که درباره چه چیزی می‏خواهید خبر بدهید.

چند مثال :

o انجمن روابط عمومی تشکیل جلسه داد.

o کتاب فنون روابط عمومی منتشر شد.

o  برترین روابط عمومی سال انتخاب شد.

o             ○بط عمومی تشکیل جلسه داد

ضمنا" بی‏دلیل از کلمات اضافه در آغاز لید استفاده نکنید این کار باعث می‏شود که لید شما دفن شود، مثلا" مثال اول اگر به این صورت نوشته می‏شد، دفن شده بود:

o خبرنگار ما دیروز از منابع خبری کسب اطلاع کرد که انجمن روابط عمومی تشکیل جلسه داده است.ر  از ی کسب

.یا مثال دوم اگر به این صورت می‏شد، خیلی دیر اصل موضوع را اطلاع می‏داد:

o بنا به اظهارات سخنگوی معاونت امور مطبوعاتی و تبلیغاتی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی کتاب فنون روابط عمومی منتشر شد.

در هر صورت شروع خبر می‏تواند با یکی از عناصر خبری و یا با چند عنصر خبری همراه باشد. به دیگر زبان، دست کم می‏توان با شش نوع لید- بر اساس همان شش عنصر خبری- خبرها را آغاز کرد.

1.    لید مبتنی بر چه: تشکیل جلسات انجمن روابط عمومی منوط به حضور تمام اعضای آن است.

2.    لید مبتنی بر که: وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی از روابط عمومی‏ها خواست به ابزار تبلیغات تبدیل نشوند.

3.    لید مبتنی بر کجا: تهران شاهد گردهمایی مسئولان روابط عمومی‏های کشور بود.

4.    لید مبتنی بر چه وقت: فردا یک نشریه تازه در زمینه روابط عمومی منتشر خواهد شد.

5.    لید مبتنی بر چرا: نادیده گرفتن مردم از سوی روابط عمومی‏ها، تدوین نظامنامه اخلاقی را برای این نهادها ضروری ساخته است.

6. لید مبتنی بر چطور (چگونه): اگر مشارکت روابط عمومی‏ها جدی گرفته شود برنامه پنج سال توسعه، سریع تر به اهداف خود می‏رسد.

در اینجا باید این نکته را یادآوری کنم که متأسفانه روابط عمومی‏ها به خاطر توجه بیش از حدی که به مدیران سازمانی خود روا می‏دارند، غالبا" از عنصر ((که)) (who)- رئیس سازمان خود- برای شروع خبر استفاده می‏کنند و این در حالی است که چون این مدیران از ارزش خبری شهرت برخوردار نیستند، خبر به مقوله‏ای تشریفاتی تبدیل می‏شود. تردیدی به خود راه ندهید که عملکرد مدیران شما(What) مهم‏تر از خود آنها (Who) است و بنا بر این سعی کنید ابتدا What را طرح کنید و بگویید چه شده است، سپس نوبت به رئیس شما هم خواهد رسید What را به Who ترجیح بدهید.

البته شیوه‏های متفاوت دیگری هم برای شروع یک خبر وجود دارد که به برخی از آنها که می‏تواند برای روابط عمومی‏ها مفید باشد، اشاره می‏کنم:

7.    لید تک موضوعی: آخرین گردهمایی انجمن روابط عمومی در سال جاری برگزار شد.

8.    لید عمقی: آخرین گردهمایی انجمن روابط عمومی در سال جاری برای بررسی عملکرد سالیانه آن برگزار شد.

همان گونه که دیدید لید عمقی همان لید تک موضوعی است که به آن با ارایه اطلاعات بیشتر عمق می‏دهیم.

9.    لید چند موضوعی: انجمن روابط عمومی برای انتخاب هیأت مدیره، تصویب بودجه سالیانه و بررسی عملکرد سالیانه خود تشکیل جلسه داد.

لید چند موضوعی همان‏گونه که از نام آن پیداست حاوی چند موضوع است. در لید فوق سه موضوع انتخاب هیأت مدیره، تصویب بودجه و بررسی عملکرد سالیانه به چشم می‏خورد.

10.لید پرسشی: پیش نیازهای یک روابط عمومی موفق چیست؟

این پرسش محور سمینار چشم‏انداز روابط عمومی در ایران بود. بعضی وقت‏ها می‏توان خبر را با یک پرسش آغاز کرد، به شرطی که این پرسش یک پرسش فراگیر و عمومی باشد.

11.لید پرسشی زمینه‏ای: مرامنامه اخلاقی روابط عمومی پس از سه سال تدوین شد.

وقتی سابقه یک موضوع از جنبه اطلاع رسانی اهمیت دارد، می‏توان آن را در لید گنجاند. در لید فوق عبارت پس از سه سال به مخاطب نشان می‏دهد که این کار پس از مطالعات طولانی صورت گرفته است.

12.لید نقل قولی: ((روابط عمومی باید از تعارف کم کنند و بر کیفیت خود بیفزایند))

این دیدگاه وزیر ارشاد در کنفرانس مطبوعاتی امروز بود.

همان‏گونه که دیدید می‏توانیم در بعضی از مواقع خبرمان را با یک نقل قول شروع کنیم به خصوص اگر این نقل قول، مهم، جالب و تازه باشد.

شما می‏توانید با شیوه‏های متنوع‏تری هم خبرهای خودتان را شروع کنید ولی سعی کنید از موارد زیر برای شروع کردن خبرها پرهیز کنید:

1.    کلی گویی و مبهم نویسی

2.    آوردن مطالب جزیی

3.    اگر از عنصر ((که)) در لید خبر استفاده کردید و این فرد گمنام بود، به جای استفاده از نام و نام خانوادگی او در لید از سمت و عنوان او استفاده کنید، و در پاراگراف بعدی نام و نام خانوادگی او را بیاورید

4.    و بالاخره با حروف اضافه خبرتان را شروع نکنید.

همان‏گونه که گفته بودم حالا نوبت به مواردی می‏رسد که باید همیشه به هنگام خبرنویسی آنها را رعایت کنیم. ما در بخش‏های قبلی فهمیدیم خبر چیست، ارزش‏های خبری کدام‏ها هستند، عناصر خبری از چه مواردی تشکیل می‏شود، سبک‏های خبرنویسی کدام است و بالاخره چطور می‏توان شروع به نوشتن یک خبر کرد. بخش بعدی ما در واقع روح حاکم بر مبنای خبرنویسی را تشکیل می‏دهد، این جمع‏بندی بدون طرح پیش زمینه‏ها ممکن نبود.